Proctoring - online surveillance

Wat is (online) proctoring?

Proctoring betekent toezicht houden. Hierbij gaat het om het monitoren of surveilleren tijdens toetsen of examens.
Online proctoring is de digitale versie van proctoring, die het mogelijk maakt om op afstand te controleren of er onregelmatigheden optreden tijdens het afnemen van examens. De antispieksoftware nam tijdens de coronacrisis een enorme vlucht omdat er in het onderwijs noodgedwongen veel op afstand werd gewerkt en examens niet centraal werden afgenomen. Voorwaarden voor het examineren op afstand zijn natuurlijk degelijke computers en stabiele internetverbindingen, maar dat is in Nederland doorgaans geen probleem.

Soorten online proctoring / antispieksoftware

De eerste gedachte bij een examen op afstand is dat er meer mogelijkheden voor spieken of frauderen zijn. Het buiten beeld opzoeken van informatie, of een slimme student die vanuit een openstaande kast de antwoorden doorspeelt. Er is een aantal technieken bedacht om dit tegen te gaan.
Bij online surveilleren zijn drie soorten controles mogelijk. Ze kunnen worden gecombineerd:

• Live monitoring
  Het monitoren van de kandidaat gebeurt in real-time. Diverse bronnen worden gecontroleerd en met elkaar vergeleken. Komen de opgevangen geluiden overeen met het beeld? Vandaar dat er toegang nodig is tot de camera en/of telefoon, microfoon en het scherm. Wanneer er bijvoorbeeld bladergeluiden van een boek te horen zijn terwijl er geen boek zichtbaar is, dan is dat verdacht.
  De proctor (toezichthouder) kan direct ingrijpen als het nodig is.
• Opname - controle achteraf
  Na het examen kan de proctor de opname van de toets bekijken. Het computerscherm en beeld en geluid van de omgeving kunnen worden gecontroleerd. Het terugkijken van opnames kan gebeuren bij twijfels maar ook als de toezichthouder door drukte (hij of zij controleert meerdere kandidaten) wat gemist heeft.
• Geautomatiseerd
  Tijdens het afnemen van een examen voert speciale detectiesoftware controles uit. Een kandidaat die onverwachte bewegingen maakt valt bijvoorbeeld op. Ook bepaalde oogbewegingen of onverwachte omgevingsgeluiden kunnen een aanwijzing vormen voor fraude (denk aan een deur die opengaat).

Online proctoring: voordelen en nadelen

• Er hoeft minder te worden gereisd, dat scheelt tijd en er is minder kans op te laat komen.
• In de meeste gevallen blijven de deelnemers aan een examen thuis of in een vertrouwde omgeving. Dat betekent minder stress tijdens een belangrijke gebeurtenis. Daar staat tegenover dat niet iedereen de gedachte prettig vindt dat hij of zij doorlopend wordt bespied.
• Meestal kunnen proeftentamens worden gemaakt, wat de student ervaring met de techniek en procedures oplevert.
• Een room scan is een visuele controle van de kamer door de proctor, het is noodzakelijk maar voelt als een schending van je privacy.
• De computersystemen aan beide kanten moeten goed werken. Datzelfde geldt voor de internetverbindingen. Een storing kan vervelende consequenties hebben. De proctoring-software moet problemen kunnen opvangen. Ook moet duidelijk zijn of er een echte storing heeft plaatsgevonden of een gefingeerde. De kandidaat kan tijdens de -al of niet echte- storing ongeoorloofd informatie hebben opgezocht.
  Online proctoring is in ieder geval storingsgevoeliger dan traditionele examenmethoden.
• Er worden eisen gesteld aan het computersysteem van de kandidaat. Bijvoorbeeld het gebruik van een -recente versie van een- bepaalde browser. Er kan gevraagd worden om adblockers uit te zetten. Of er moet een controle-app worden geïnstalleerd op de telefoon, voor extra toezicht.
• Het is niet toegestaan de kamer te verlaten. Toiletbezoek is dus onmogelijk.
• Studenten die in het buitenland verblijven, bijvoorbeeld voor een stage, kunnen op deze manier toch aan tentamens deelnemen. Iets soortgelijks geldt voor buitenlanders die een toelatingsexamen moeten doen voor een Nederlandse opleiding.

Bij het afwegen van de voor- en nadelen moet de relevantie van de toets worden meegewogen: een examen weegt zwaarder dan een tentamen.

Privacy bij online proctoring

Het meekijken en meeluisteren geschiedt op individuele basis en van dichtbij. Elk zweetdruppeltje op iemands gezicht is zichtbaar, wat wezenlijk anders is dan een surveillance in een tentamenzaal. Ook het feit dat er opnames gemaakt (kunnen) worden en dat de leefomgeving in beeld komt raakt de privacy van de kandidaten. In ieder geval gevoelsmatig.
Vaak heeft een kandidaat weinig keus en is de antispieksoftware een gegeven.
Voor aanvang van de toets vindt legitimatie plaats door een collegekaart of ID-bewijs (met afgeschermd BSN) aan de webcam te tonen.

Fraude & preventie

Een microfoon neemt alle geluiden op, mits duidelijk genoeg. Het is niet ongebruikelijk dat een kandidaat voordat het examen begint de camera moet ronddraaien om de gehele kamer te laten zien. Verdachte situaties kunnen daarmee worden ontdekt. De inhoud van het beeldscherm spreekt voor zich, er kan -normaal gesproken- niet ongezien een extra document worden geopend. Zelfs oogbewegingen kunnen om die reden gevolgd worden. Enigszins verdachte situaties kunnen in combinatie met een hoog cijfer leiden tot nader onderzoek.
Toch zijn er trucs te bedenken om te frauderen. Bijvoorbeeld wanneer de surveillancesoftware is geïnstalleerd in een virtuele machine, kan de kandidaat via het normale besturingssysteem ongezien informatie raadplegen. Een 360-graden controle van de kamer zal -door de beperkte cameralens- niet alle plekken even goed laten zien, een slim geplaatst spiekbriefje wordt waarschijnlijk over het hoofdgezien. En bij het controleren van een ID-kaart voor een webcam is lastig te beoordelen of de pasfoto vervangen is.

Tweede camera bij online proctoring

Omdat met de webcam geen 100% overzicht te krijgen is, kan een tweede camera (via telefoon) worden ingezet. Fraude plegen wordt hierdoor een stuk moeilijker. Door de student kan het als een extra inbreuk op de privacy worden ervaren. Daar staat tegenover dat bij een storing van de internetverbinding de beelden van de telefoon kunnen aantonen dat er geen fraude is gepleegd (mits de mobiel niet via dezelfde wifiverbinding was aangesloten).

Onterechte ongeldigverklaring examen/tentamen

Er treden -door automatisering- nogal wat false positives op. Bijvoorbeeld door een technische storing. Het is raadzaam om bij een storing het voorval te documenteren. Wanneer jou zoiets overkomt, meld dan direct na het examen wat er is voorgevallen.

Monitoring werknemers

Sommige bedrijven controleren werknemers die thuiswerken. Het monitoren van beeldschermwerkers is niet nieuw: er bestaan al lang programma's die meten wat voor documenten worden geopend en voor hoe lang. Tegenwoordig is er software die bij het toezicht op de werknemers live inzicht biedt in de activiteiten, en logbestanden produceert voor controle achteraf. Toetsaanslagen, schermafbeeldingen en bezochte websites kunnen worden opgeslagen. Leveranciers van deze software claimen dat de monitoring de discipline en productiviteit ten goede komt.
Deze proctoring overschrijdt privacygrenzen, ook als de werkgever hiervoor toestemming heeft gekregen van zijn werknemers. Immers, toestemming is in de regel geen geldige grondslag in een werkgever-werknemerrelatie.
Zie ook: redenen voor ontslag

Gerelateerde onderwerpen