Gratie

Wat is Gratie?

Gratie verlenen is het geheel of gedeeltelijk kwijtschelden van een door de rechter opgelegde straf.
Het recht om gratie te verlenen komt toe aan de Koning. Hij verleent gratie bij Koninklijk Besluit, na advies van (in voorkomend geval) het Openbaar Ministerie en in ieder geval de rechter en de minister voor Rechtsbescherming.
Gratie kan uitsluitend worden verleend aan veroordeelden die onherroepelijkzijn veroordeeld en dus geen mogelijkheid meer hebben om tegen hun straf in beroep te gaan.

Waar zijn de regels te vinden?

De regels omtrent gratie zijn te vinden in de Grondwet (artikel 122), de Gratiewet en het Wetboek van Strafvordering (artikel 6:7:1-6:7:8).

Voorwaarden voor gratie

Gratie kan worden verleend op grond van een omstandigheid waarmee de rechter ten tijde van de veroordeling geen rekening heeft gehouden én die voor hem aanleiding zou zijn geweest geen of een andere straf op te leggen. Daarnaast moet het aannemelijk zijn dat met de voortzetting van de straf geen doel meer wordt gediend dat men met de straftoekenning voor ogen had. Denk bijvoorbeeld aan een sterk verslechterde gezondheid van de veroordeelde.
Bovendien kan men alleen gratie krijgen voor straffen die door de rechter zijn opgelegd. Voor geldboetes geldt dat het slechts mogelijk is gratie te vragen voor boetes van meer dan 340 euro.

Wat is het verschil tussen gratie en amnestie?

Bij gratie blijft de veroordeling als zodanig in stand en wordt alleen de tenuitvoerlegging gestaakt. Bij amnestie blijft de veroordeling niet in stand: deze wordt aan de vergetelheid (= amnestia) prijsgegeven. Vandaar dat in bepaalde landen bij het wisselen van de machthebbers soms amnestie wordt afgekondigd voor politieke gevangenen (ook wel generaal pardon genoemd).

Gratieverzoek indienen

Niet alleen veroordeelden, maar ook hun advocaat, reclasseringsambtenaar of een familielid kan een gratieverzoek indienen. Een gratieverzoek kan schriftelijk of -in een aantal situaties- digitaal worden ingediend.
Lees verder: indienen gratieverzoek.