Burenrecht en burenoverlast

Voor wie geldt het burenrecht?

Hoewel de regels van het burenrecht in beginsel bedoeld zijn voor eigenaars, gelden veel van de regels van burenrecht ook voor huurders. Wel zal in bepaalde gevallen niet alleen de huurder, maar ook de eigenaar van het huis moeten worden aangesproken. Wil je dat je buurman, die huurder is, een boom uit zijn tuin verwijdert die te dicht op de erfgrens staat, dan doe je er goed aan dit verzoek eveneens te richten tot de eigenaar van het huis. Dit zal in veel gevallen een woningbouwvereniging zijn.

In de wet wordt gesproken over naburige erven. Met erf wordt bedoeld iedere onroerende zaak. Denk hierbij aan grond met bebouwing, maar ook aan een onbebouwd stuk grond.

De buurman kan ook de overheid zijn. In dat geval zijn de regels van burenrecht niet altijd van toepassing: zij gelden niet voor zover de publieke bestemming van het overheidserf met deze regels in strijd komt. Dus als jouw tuin grenst aan een stuk gemeentegrond, dan kan het zijn dat er andere regels gelden.

Waar zijn de regels van burenrecht te vinden?

De meeste regels van burenrecht zijn te vinden in het Burgerlijk Wetboek, in de paragraaf Bevoegdheden en verplichtingen van eigenaars van naburige erven (artikel 5:37 t/m 5:59 BW).

De bepalingen in het Burgerlijk Wetboek zijn van regelend recht, wat betekent dat de eigenaars van twee naburige erven mogen afwijken van wat er in de wet staat. Dit kunnen zij doen door een overeenkomst met elkaar te sluiten. Ook is het mogelijk dat de ene buurman ten gunste van de andere buurman een erfdienstbaarheid of ander recht vestigt. Voor dit laatste dient een notaris te worden ingeschakeld.

Daarnaast kan men ook regels van burenrecht vinden in plaatselijke verordeningen. Soms wordt in een dergelijke verordening afgeweken van wat er in de wet staat. Heb je een geschil met de buurman over de minimale afstand tussen een boom en de erfgrens, raadpleeg dan ook de gemeentelijke verordening.

Wat wordt in het burenrecht geregeld?

Het zal geen verbazing wekken dat de regels van burenrecht veelal te maken hebben met hinder (burenoverlast). De artikelnummers in onderstaande opsomming verwijzen naar Boek 5 van het Burgerlijk Wetboek. Je kunt deze artikelen direct oproepen door erop te klikken.

• Hinder (artikel 37)
  Zie hieronder de speciale paragraaf over hinder.
• Water (artikel 38-40, 52-53)
• Beplantingen (artikel 42-45)
  Voorbeeld: De wet bepaalt dat je niet een boom mag planten op een afstand van minder dan twee meter van de erfgrens, tenzij jouw buurman daarvoor toestemming heeft gegeven. Maar let op: een plaatselijke verordening of gewoonte kán bepalen dat die afstand kleiner mag zijn. Bovendien geldt dat de boom ook zonder toestemming van de buurman mag blijven staan, als deze lager is dan de schutting tussen jouw erf en dat van je buurman.
• Grensbepaling, scheidsmuren en grensgeschillen (artikel 46-49, 60-69)
  Voorbeeld: Wil je een duidelijke scheiding tussen jouw erf en dat van de buurman, dan moet laatstgenoemde eraan meewerken dat op de grens van de erven een scheidsmuur van twee meter hoogte wordt opgericht. Ook hier geldt dat een plaatselijke verordening of gewoonte anders kan bepalen. Beide eigenaars dragen de helft van de kosten. De scheidsmuur wordt gemeenschappelijk eigendom (mandeligheid). Overigens geldt dit alleen voor naburige erven in een aaneengebouwd gedeelte van de gemeente.
• Vensters en balkons (artikel 50-51)
• Grensoverschrijdende bouwwerken (artikel 54)
• Dreigende instorting (artikel 55)
• Gebruik van andermans onroerende zaak (artikel 56)
• Noodweg over andermans erf (artikel 57)
• Leiding voor water, electriciteit, gas of warmte door of over andermans erf (artikel 58)
• Grens onder niet bevaarbaar stromend water (artikel 59)

Kadaster voor grensbepaling

Vaak spelen grenzen een rol bij burengeschillen: op wiens grond staat de schutting, waar precies loopt het pad naar de achterzijde van het huis? Bij het kadaster zijn alle percelen bekend. Je kunt online voor enkele euro's een globale ligging van een perceel bekijken. Die globale ligging geeft een goede indruk van de grenzen.
Kadaster: Kadastrale kaart. Of bekijk de gegevens in de app MijnGegevens, onder Wonen | Kadastrale gegevens.

Burenoverlast

Een speciale vorm van hinder is burenoverlast. Voorbeelden hiervan zijn geluidsoverlast, stankoverlast, ongedierte en huisdierenoverlast. Geluidsoverlast is ergernis nummer één. Ook overlast door erfafscheidingen en (overhangende) bomen komt vaak voor, net als in toenemende mate rookoverlast bij vuurkorven, barbecues en openhaarden.
Buren hoeven niet altijd natuurlijke personen te zijn. Een naastgelegen fabriek kan ook voor overlast zorgen. De aanpak van deze vormen van hinder kan lastig zijn. Schakel een wijkagent of de (milieu)politie in. Soms kan het raadzaam zijn een jurist te raadplegen.
Zie ook de website van de Nederlandse Stichting Geluidshinder.
Of lees Wat moet ik doen bij burenoverlast? van de Rijksoverheid.

Ruzie met de buren - wat te doen bij een geschil?

• Eerste stap bij een conflict: ga praten met je buren en leg uit wat je bezwaren zijn.
• Bedenk dat er altijd twee kanten aan een zaak zijn. Geluidsoverlast kan bijvoorbeeld komen van buren die doof zijn. Of niet weten hoe gehorig de muren zijn.
• Zijn de buren welwillend, maar kom je er samen toch niet uit: schakel een derde in, zoals een wijkagent of een professionele mediator.
• Gaan de buren verbouwen en hebben ze een vergunning nodig, zorg dat je tijdig bezwaar indient. (Nog liever: ga in een vroeger stadium met je buren in gesprek.)
• Maak foto's van de bestaande situatie om als bewijsmateriaal achter de hand te houden. Noteer afspraken of gebeurtenissen in een logboek.
• Raadpleeg tijdig je rechtsbijstandverzekering, indien je er een hebt. Zie ook onze informatie over rechtsbijstand
• Wend je voor advies tot een wetswinkel / rechtswinkel of het Juridisch Loket. Zij hebben ervaring met dit soort problemen en kunnen je goed op weg helpen.
• Overweeg een advocaat in te schakelen. Bedenk hierbij dat een gang naar de rechter de verhouding met de buren er over het algemeen niet beter op zal maken.



Hoe weet ik welke bouwplannen er zijn, welke vergunningen zijn verleend?

Gemeenten zijn verplicht (voorgenomen) besluiten en verleende vergunningen te publiceren. Je kunt ze terugvinden in huis-aan-huisbladen en op de gemeentelijke website. Ook op de website overheid.nl zijn ze terug te vinden.
Het is mogelijk om per e-mail informatie te ontvangen, precies over de onderwerpen die je wilt. Bijvoorbeeld alle bouwvergunningen in een straal van 250m rond je huis. Of over collectevergunningen, kapvergunningen, terrasvergunningen, noem maar op. Zo kun je ervoor zorgen dat je geen belangrijke informatie over je woonomgeving mist.
Stel je wensen in op zoek.overheid.nl

Niet eens met een vergunning of bouwplan?

Als je het niet eens bent met een beslissing van de overheid dan kun je bezwaar indienen. Wanneer de gemeente een omgevingsvergunning heeft verleend dan kun je hier bezwaar tegen aantekenen tot zes weken na het verlenen van de vergunning. Dit bezwaar verplicht de gemeente om de vergunning te heroverwegen.
Meer informatie hierover: bezwaar maken.
Hou er rekening mee dat voor veel verbouwingen geen vergunning nodig is. Zonnepanelen en dakkapellen kunnen bijna altijd vergunningvrij worden geplaatst. Bekijk de voorwaarden voor vergunningvrij bouwen.

Burenoverlast en problemen voorkomen

Als je zelf van plan bent om te gaan verbouwen, een muur te plaatsen of een groot feest te geven dan is het wel zo aardig om de buren van te voren op de hoogte te stellen. Het verzekert je in veel gevallen op voorhand van medewerking. En hoe dan ook, een goede buur is beter dan een verre vriend!

Wet aanpak woonoverlast

Sinds begin 2017 is de Wet aanpak woonoverlast van kracht. Het gaat om wijzigingen in de Gemeentewet om woonoverlast aan te pakken. Burgemeesters kunnen dankzij deze wijzigingen effectief en gericht optreden tegen mensen die woonoverlast veroorzaken. De oude wetgeving was op dit gebied niet toereikend.
Lees hier de tussentijdse evaluatie Wet aanpak woonoverlast.

Buren en privacy

Camera's zijn goedkoop en worden steeds vaker gebruikt. Dat kan zijn om je eigendom te beveiligen of bewoners te beschermen. Een camera bij de voordeur - of een slimme deurbel - kan voor de bewoner handig zijn om te zien wie er voor de deur staat. Of om de pakketbezorger te woord te staan. Het gebruik van camera's rond de woning is niet verboden, maar er zijn wel voorwaarden aan verbonden. Als de camera ook de openbare weg (deels) in beeld brengt, is de Algemene Verordening Gegevensbescherming van toepassing. De privacytoezichthouder, de Autoriteit Persoonsgegevens, geeft tips: Camera's bij huis en bij de buren.